Quarry Operations on its Seventy-Fifth Day of Development Agenda

 

Lab-as pa sa hunahuna ug kasingkasing sa atong mga igsoong Bol-anon ang tam-is nga  katumanan sa damgo, nga mao ang pagkab-ot sa kausaban dinhe sa atong probinsya. Gipatalinghugan sa Kahitas-an ang tuaw kaniadto sa daghang Bol-anon nga nakasinati sa hilabihang kapit-os ug sa hilabihang  kabalaka tungod sa walay kasiguruhan nga ugma, kung kinsa ang makatabang? Taliwala sa mga kalamidad, pagmahal sa palaliton, walay igo nga income,  anus-a kaha muabot ang tabang?

Takulahaw lang, ang mga Bol-anon nakakita sa ilang dalangpanan, usa usab ka Bol-anon nga sama kanila ang bulok, adunay panglantaw alang sa kaayuhan sa iyang mga kadugong Bol-anon, ug andam musagubang sa kalisod alang sa kausaban.

        Tuod man, tataw nga gamhanan ang hiniusang tingog sa mga Bol-anon ug nahimugso ang ABANTE BOHOL, Boholano First: Limpyong Panggobyerno. Nalangkob gikan niini ang “15 point Development Agenda” diin nahitagik ang pagpalapad sa “Trade and Industry”, pagpalambo sa “Eco-Tourism” ug panghingusgan ang pagpahiuli sa kalikupan ug uban pa.

Sa nahisgutan nga “development agenda”, paga-undangon ang himaya sa mga nanggungis nga mga quarry operators, ang naghinubra nga pagpangutkot sa atong  kabungturan kaniadto. Sumala pa, nga pipila niini walay gigunitan nga permiso apan nagpadayon silang tanan sa walay undang ug daw walay control nga pagguba sa kalikupan. Ug si Ivan, ang nagalihok kaniadto apan dili makita nga  personahe, aktibo sa pagpangolekta  apan walay bisan usa nga mutug-an kun kinsa kini siya.

Atol sa pagpakigtagbo sa gobernador ngadto sa mga “quarry operators”, nahanaw na ang ilang kahadlok sa anino ni Ivan ug ila na nga giangkon nga adunay personahe sa usa ka “Ivan ang bantugang kolektor”. Matud pa, nga sukad sa na bag-o na ang administrasyon, nahanaw usab si Ivan. Wala pa’y gibuhat nga bisag unsa ang gobernador, apan ang presensya sa gobernador nakapakurog sa “Ivan ang bantugang kolektor”. Matod pa sa GAA sa Masa, “karon kay inyo na mang giangkon nga aduna gyod diay Ivan kaniadto apan nahanaw naman si Ivan, sigurado nga aduna na’y dako nga kausaban .”

Lisod man angkunon apan tataw, nga ang gidahom nga kabag-uhan sa mga Boholano dili diay sayon nga kab-ton gumikan sa daghang mga butang nga angay una nga sulbaron kay kini gikan pa sa mga nangagi sama, sa problema sa budget, nagpadayon kataas nga presyo sa palaliton, mga hinabang gumikan sa mga kalamidad nga gidahom apan wala nadawat, pagkaguba sa imahe sa turismo ug daghan pang sama niini.

Ang kita sa quarry operations dako ug gikatampo sa ekonomiya sa probinsya, apan ang atong gobernador dili makatugot nga sa pagtukod pagbalik ug pagpalig on sa ekonomiya adunay maguba ug masakripisyo. Sa padayon nga operasyon sa “quarry” dili mahimo nga maapektuhan ang turismo ug ang pag amping sa kalikupan. Busa gikinahanglan nga undangon ang operasyon sa mga walay permit, ug ikontrolar ang gikusgon sa operasyon sa mga lehitimong “operators.” 

Ang pag amping sa kalikupan, mahinungdanon aron malikayan ang pagsinati sa daghan unya nga panimalos sa kinaiyahan. Dili pa lang dugay mihangyo ang gobernador nga paubsan ang taripa sa anopog per cubic ngadto sa 350 aron maka sakay ang mga yanong Bol-anon sa presyuhan, apan dili pa lang usab dugay adunay operator nga  650 gyod ang iyang presyo per cubic sa anopog ngadto sa usa ka ultimo lamang nga pumapalitay. Sintomas ba kini nga nagkinahanglan sa “kamay na bakal” aron mapatuman ang gidamgo nga kausaban?

 

 Kulbahinam nga hagit ang nahibiling mga adlaw sa “100 days” apan samtang hugot ang pagsalig sa usa’g usa ka Bol-anon nga adunay muabot nga kausaban ug kauswagan, dili matarog ang paglaum sa mga Bol-anon nga anaa sa unahan ang kadaugan ug ang tanang hagit nga gina-atubang karon, mubanos niini ang kalampusan.

Sa ika sitenta y singco ka adlaw nga biyahe sa atong gobernador alang sa pagkab-ot ug positibo nga resulta sa 15 point development agenda, mas nagkainit hinuon ang iyang pagpakigbisog nga imuntar ang mga haligi nga magapalig-on sa Boholano First; Limpyong gobyerno. Ang kalampusan, usa ka collective effort busa angayan nga atong suportahan ang atong gobernador sa iyang byahe, ang Byaheng GAAbante.